Table of Contents

E-shram Card 2025 How to Apply Online | ई-श्रम कार्ड २०२५ ऑनलाइन अर्ज कसा करायचा.

E-shram Card 2025 : ई-श्रम कार्ड हे असंघटित कामगारांसाठी भारताच्या सामाजिक कल्याण प्रणालीचा एक महत्त्वपूर्ण भाग आहे, 2025 मध्ये काही सुधारणा आणि सुधारणा अपेक्षित आहेत. 2025 मधील ई-श्रम कार्ड संबंधी नवीनतम माहिती येथे आहे:

ई-श्रम कार्ड म्हणजे काय?

ई-श्रम कार्ड हा एक सरकारी उपक्रम आहे ज्याचा उद्देश भारतातील असंघटित कामगारांची नोंदणी करण्यासाठी डिजिटल प्लॅटफॉर्म तयार करणे आहे. या कामगारांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:

बांधकाम कामगार
स्थलांतरित कामगार
घरगुती कामगार
रस्त्यावरील विक्रेते
शेती कामगार
टमटम आणि प्लॅटफॉर्म कामगार

२०२५ चा अर्थसंकल्प अपडेट

2025 च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पानुसार, सरकार ई-श्रम पोर्टलवर 1 कोटी टमटम कामगारांची नोंदणी करण्यावर भर देत आहे. टमटम कामगारांमध्ये राइड-शेअरिंग, डिलिव्हरी सेवा, फ्रीलान्सिंग आणि इतर अपारंपरिक रोजगार फॉर्ममध्ये समावेश होतो.

आरोग्य लाभ: टमटम कामगार आणि इतर अनौपचारिक क्षेत्रातील कामगारांना PM-JAY (प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना), वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थितीत आरोग्य सेवा कव्हरेज आणि आर्थिक संरक्षण यांसारख्या योजनांतर्गत आरोग्य सेवा लाभ मिळतील.

ई-श्रम कार्डचे फायदे

ई-श्रम कार्ड भारतातील असंघटित कामगारांना आधार देण्याच्या उद्देशाने अनेक फायदे देते. या कामगारांना सहसा औपचारिक सामाजिक सुरक्षा प्रणालींमध्ये प्रवेश नसतो आणि ई-श्रम कार्ड हे अंतर भरून काढण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. येथे मुख्य फायद्यांचे ब्रेकडाउन आहे:

1. अपघाती विमा संरक्षण

अपघाती मृत्यू कव्हरमध्ये ₹2 लाख.
अपघातामुळे कायमचे अपंगत्व आल्यास ₹1 लाख.
हे अपघातांच्या बाबतीत आर्थिक संरक्षण प्रदान करते, जे रोजंदारीवर अवलंबून असलेल्या कामगारांसाठी महत्त्वपूर्ण आहे.

2. पेन्शन लाभ

प्रधान मंत्री श्रम योगी मानधन (PM-SYM) योजना असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना वयाच्या ६०व्या वर्षांनंतर पेन्शनचा लाभ देते.
कामगार पेन्शन योजनेत अल्प प्रमाणात योगदान देतात आणि सरकार त्यांच्या योगदानाशी जुळते.

3. सरकारी कल्याणकारी योजनांमध्ये प्रवेश

ई-श्रम कार्डधारक विविध सरकारी कल्याणकारी कार्यक्रमांचा सहज लाभ घेऊ शकतात, जसे की:
डिजिटल साक्षरतेसाठी PMGDISHA (प्रधानमंत्री ग्रामीण डिजिटल साक्षरता अभियान).
ग्रामीण रस्ते विकासासाठी PMGSY (प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना).
PM-KISAN आणि इतर कृषी फायदे.

4. आरोग्य विमा

प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) द्वारे, ई-श्रम कार्डधारकांना मोफत किंवा कमी किमतीत वैद्यकीय उपचार मिळण्याची खात्री करून, आरोग्य सेवा लाभ मिळू शकतात.
रुग्णालयात भरती आणि वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थितीत कामगारांना आर्थिक संरक्षण मिळू शकते.

5. नोकरीच्या संधी

ई-श्रम पोर्टल कामगारांना विविध क्षेत्रातील रोजगार संधींशी जोडण्यास मदत करते. हे असंघटित कामगारांसाठी त्यांच्या कौशल्यांशी जुळणाऱ्या नोकऱ्यांमध्ये प्रवेश मिळवण्यासाठी पूल म्हणून काम करते.
कामगार कौशल्य विकासाच्या संधी शोधू शकतात, त्यांच्या उच्च पगाराच्या नोकऱ्यांच्या संधी सुधारतात.

6. सामाजिक सुरक्षा लाभांसाठी सुलभ प्रवेश

सामान्य नोकरशाहीच्या अडथळ्यांशिवाय विविध सरकारी योजनांद्वारे प्रदान केलेल्या लाभांपर्यंत पोहोचणे हे कार्ड कामगारांना सुलभ करते.
कामगार वृद्धावस्थेतील लाभ आणि मातृत्व फायद्यांमध्ये देखील प्रवेश करू शकतात, जीवनाच्या विविध टप्प्यांमध्ये समर्थन सुनिश्चित करतात.

7. आपत्कालीन परिस्थितीत आर्थिक सहाय्य

नैसर्गिक आपत्ती, अपघात किंवा इतर अनपेक्षित परिस्थितीत आर्थिक मदत मिळवण्यासाठी हे कार्ड कामगारांसाठी प्रवेशद्वार म्हणून काम करते.
हे सुनिश्चित करते की कामगारांना त्यांना बरे होण्यासाठी आणि कामावर परत येण्यासाठी वेळेवर पाठिंबा मिळेल.

8. सरलीकृत नोंदणी प्रक्रिया

ई-श्रम कार्ड मिळविण्याची प्रक्रिया सरळ आहे. कामगार त्यांचा आधार क्रमांक आणि मोबाईल क्रमांक वापरून ऑनलाइन नोंदणी करू शकतात.
मर्यादित डिजिटल साक्षरता असलेल्या कामगारांसाठीही पोर्टल प्रवेशजोगी आणि वापरण्यास सुलभ असे डिझाइन केले आहे.

9. महिला कामगारांसाठी मातृत्व लाभ

महिला कामगार पंतप्रधान मातृ वंदना योजना यांसारख्या योजनांतर्गत मातृत्व लाभ घेऊ शकतात, त्यांना गर्भधारणेदरम्यान आणि बाळंतपणादरम्यान आर्थिक सहाय्य मिळेल याची खात्री करून.

10. आर्थिक समावेश

कार्ड हे सुनिश्चित करते की असंघटित कामगारांना औपचारिक आर्थिक परिसंस्थेत आणले जाते, ज्यामुळे त्यांना बँकिंग सेवा आणि कर्जे मिळू शकतात.

11. स्थलांतरित कामगारांना आधार

स्थलांतरित कामगारांना त्यांच्या गतिशीलतेमुळे कल्याणकारी लाभ मिळवण्यात अनेकदा अडचणी येतात. ई-श्रम कार्ड स्थलांतरित कामगारांना ते जेथे जातात तेथे लाभ मिळवून देण्यास मदत करते, ज्यामुळे त्यांना विविध क्षेत्रांमध्ये समर्थन आणि संधी मिळणे सोपे होते.

12. दाव्यांसाठी सरलीकृत प्रक्रिया

ई-श्रम कार्डमुळे अपघात, विमा आणि इतर लाभांसाठी दावे दाखल करण्याची प्रक्रिया अधिक सुव्यवस्थित होते. कामगारांना आता पाठिंबा मिळवण्यासाठी नोकरशाहीच्या अनेक स्तरांमधून जावे लागणार नाही.

13. वर्धित ओळख

हे कार्ड अनौपचारिक क्षेत्रातील कामगारांना अधिकृत मान्यता प्रदान करते, जे कल्याण आणि रोजगाराच्या संधींमध्ये प्रवेश मिळवण्यासाठी अनेकदा महत्त्वपूर्ण असते. हे त्यांची स्थिती उंचावण्यास मदत करते आणि त्यांच्याशी योग्य वागणूक दिली जाते हे सुनिश्चित करते.

ई-श्रम कार्डसाठी पात्रता

ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी करण्यासाठी, कामगारांनी सरकारने निश्चित केलेल्या काही पात्रता निकषांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे. ई-श्रम कार्डसाठी कोण अर्ज करू शकतो याचा तपशीलवार आढावा येथे आहे:

ई-श्रम कार्डसाठी पात्रता निकष

वय निकष

नोंदणीसाठी पात्र होण्यासाठी तुम्ही 16 ते 59 वर्षे वयोगटातील असणे आवश्यक आहे.
16 वर्षाखालील आणि 59 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या व्यक्ती ई-श्रम कार्डसाठी अर्ज करण्यास पात्र नाहीत.

असंघटित कामगार

ई-श्रम कार्ड असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी डिझाइन केलेले आहे. यामध्ये हे समाविष्ट आहे

बांधकाम कामगार
स्थलांतरित कामगार
रस्त्यावरील विक्रेते
घरगुती कामगार
शेती कामगार
टमटम आणि प्लॅटफॉर्म कामगार (उदा. वितरण कामगार, राइड-शेअरिंग ड्रायव्हर्स)
कॅज्युअल आणि रोजंदारी कामगार

औपचारिक सामाजिक सुरक्षा योजनांचे सदस्य नाही

तुम्ही खालीलपैकी कोणत्याही सदस्याचे सदस्य नसावे
कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना (EPFO)
कर्मचारी राज्य विमा महामंडळ (ESIC)
राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS)

तुम्ही यापैकी कोणत्याही औपचारिक सामाजिक सुरक्षा योजनांमध्ये योगदान देत असल्यास किंवा त्यात नावनोंदणी करत असल्यास, तुम्ही ई-श्रम कार्डसाठी पात्र नाही.

आयकर सवलत

अर्जदार आयकर भरणारे नसावेत. याचा अर्थ असा की जर तुम्ही करपात्र मर्यादेत येणारे उत्पन्न मिळवत असाल तर तुम्ही ई-श्रम कार्डसाठी पात्र होणार नाही.
हे कार्ड प्रामुख्याने असंघटित क्षेत्रातील व्यक्तींना लक्ष्य करते, ज्यांना सामान्यत: आयकर लागू होत नाही याची खात्री होते.

भारतीय नागरिक

तुम्ही भारताचे रहिवासी असणे आवश्यक आहे. गैर-भारतीय रहिवासी किंवा जे भारतात राहत नाहीत ते ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी करण्यास पात्र नाहीत.

आधार मोबाईल नंबरशी लिंक केलेले

तुमच्याकडे मोबाइल क्रमांकाशी जोडलेले वैध आधार कार्ड असणे आवश्यक आहे. हे ओळख पडताळणीसाठी आणि नोंदणी प्रक्रियेदरम्यान अपडेट्स किंवा OTP पाठवण्यासाठी वापरले जाते.
मोबाईल नंबर सक्रिय आणि तुमच्या आधारशी लिंक केलेला असणे आवश्यक आहे.

ई-श्रम कार्ड नोंदणी ऑनलाइन अर्ज कसा करावा?

ई-श्रम कार्डसाठी अर्ज करण्यासाठी आणि ऑनलाइन नोंदणी करण्यासाठी, या सोप्या चरणांचे अनुसरण करा.

1. अधिकृत ई-श्रम पोर्टलला भेट द्या.

अधिकृत ई-श्रम पोर्टलवर जा: https://register.eshram.gov.in/

2. ‘ई-श्रम वर नोंदणी करा’ पर्याय निवडा

मुख्यपृष्ठावर, “ई-श्रम वर नोंदणी करा” असे पर्याय शोधा आणि त्यावर क्लिक करा.

3. तुमचा आधार क्रमांक लिंक करा

तुम्हाला तुमचा आधार क्रमांक टाकण्यास सांगितले जाईल.
तुमचा आधार तुमच्या मोबाइल नंबरशी जोडलेला असल्याची खात्री करा, कारण याचा वापर प्रमाणीकरणासाठी OTP (वन-टाइम पासवर्ड) पाठवण्यासाठी केला जाईल.

4. OTP प्रविष्ट करा

तुम्ही तुमचा आधार क्रमांक टाकल्यानंतर तुमच्या नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवर एक OTP पाठवला जाईल.
तुमची ओळख पडताळण्यासाठी तुम्हाला तुमच्या फोनवर मिळालेला OTP एंटर करा.

5. वैयक्तिक तपशील प्रदान करा.

यशस्वी OTP पडताळणीनंतर, तुम्हाला तुमचे वैयक्तिक तपशील भरण्यास सांगितले जाईल, यासह:

नाव
लिंग
जन्मतारीख
पत्ता
व्यवसाय
शैक्षणिक पात्रता
बँक खाते तपशील (फायदा थेट हस्तांतरणासाठी)

6. सहाय्यक दस्तऐवज अपलोड करा (आवश्यक असल्यास)

पोर्टलच्या विनंतीनुसार, तुम्हाला काही अतिरिक्त दस्तऐवज अपलोड करावे लागतील जसे की
छायाचित्र (आवश्यक असल्यास).
बँक तपशील (कल्याण हस्तांतरणासाठी).
तुमच्या विशिष्ट व्यवसायासाठी आवश्यक असणारी इतर कोणतीही कागदपत्रे.

7. पुष्टी करा आणि सबमिट करा.

तुम्ही प्रविष्ट केलेल्या तपशीलांचे पुनरावलोकन करा आणि सर्वकाही बरोबर असल्याची खात्री करा.
एकदा सत्यापित केल्यानंतर, तुमचा अर्ज सबमिट करा.

8. तुमचा युनिव्हर्सल अकाउंट नंबर (UAN) प्राप्त करा.

यशस्वी नोंदणी केल्यावर, तुम्हाला 12-अंकी युनिव्हर्सल अकाउंट नंबर (UAN) मिळेल.
तुम्हाला एक ई-श्रम कार्ड देखील मिळेल जे तुम्ही तुमच्या संदर्भासाठी डाउनलोड आणि प्रिंट करू शकता.

९. तुमचे ई-श्रम कार्ड डाउनलोड करा

भविष्यातील संदर्भासाठी तुम्ही आता पोर्टलवरून तुमचे ई-श्रम कार्ड डाउनलोड करू शकता.
कार्ड सुरक्षित ठेवा, कारण ते तुम्हाला सामाजिक सुरक्षा लाभ आणि सरकारी योजनांमध्ये प्रवेश करण्यास अनुमती देईल.

ई-श्रम कार्डसाठी आवश्यक कागदपत्रे

ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी करण्यासाठी, तुम्हाला ओळख पडताळणी आणि नोंदणीसाठी काही कागदपत्रे प्रदान करणे आवश्यक आहे. आवश्यक कागदपत्रांची यादी येथे आहे.

आधार कार्ड
मोबाईल नंबर
बँक खाते तपशील
छायाचित्र
व्यवसाय तपशील
निवासी पुरावा (पर्यायी)
शिधापत्रिका
वीज बिल
मतदार ओळखपत्र
पासपोर्ट (आवश्यक असल्यास).
वयाचा पुरावा (आवश्यक असल्यास)

आवश्यक असल्यास, वयाचा पुरावा (उदा. जन्म प्रमाणपत्र किंवा शाळा सोडल्याचा दाखला) प्रदान करा की तुम्ही 16 ते 59 वर्षांच्या पात्र वयोमर्यादेत आहात याची पडताळणी करा.

ई-श्रम कार्ड वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न

1. ई-श्रम कार्ड म्हणजे काय?

ई-श्रम कार्ड हा असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना (जसे की बांधकाम कामगार, स्थलांतरित कामगार, घरगुती कामगार, टमटम कामगार इ.) सामाजिक सुरक्षा लाभ देण्यासाठी सरकारी उपक्रम आहे. अपघाती विमा, निवृत्तीवेतन, आरोग्य योजना आणि बरेच काही यांसारखे विविध फायदे मिळवण्यासाठी हे कार्ड कामगारांसाठी एक अद्वितीय ओळखपत्र म्हणून काम करते.

2. ई-श्रम कार्डसाठी कोण पात्र आहे?

ई-श्रम कार्डसाठी पात्र होण्यासाठी, तुम्ही खालील निकष पूर्ण केले पाहिजेत:
वय: १६ ते ५९ वर्षे.
असंघटित क्षेत्रातील कामगार: अनौपचारिक क्षेत्रातील कामगार जसे की बांधकाम कामगार, रस्त्यावरील विक्रेते, घरगुती कामगार आणि टमटम कामगार.
EPFO, ESIC किंवा NPS मध्ये नोंदणी केलेली नाही: तुम्ही यापैकी कोणत्याही औपचारिक योजनेचे सदस्य नसावे.
आयकरदाते नाही: तुम्ही आयकर फाइलर नसावे.
भारतीय नागरिक: तुम्ही भारताचे रहिवासी असणे आवश्यक आहे.

3. मला ई-श्रम कार्डचे कोणते फायदे मिळू शकतात?

ई-श्रम कार्ड खालील फायदे देते:
अपघाती विमा: अपघातामुळे मृत्यू झाल्यास ₹2 लाख, कायमचे अपंगत्व असल्यास ₹1 लाख.
आरोग्य विमा: PM-JAY (प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना) अंतर्गत कव्हरेज.
पेन्शन: 60 वर्षे आणि त्यावरील कामगारांसाठी प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन (PM-SYM) योजनेअंतर्गत.
आर्थिक सहाय्य: आपत्कालीन परिस्थितीत जसे अपघात, नैसर्गिक आपत्ती किंवा अनपेक्षित परिस्थिती.
सरकारी योजनांमध्ये प्रवेश: PM-KISAN, PMGSY, आणि बरेच काही यासारख्या कल्याणकारी योजनांमध्ये प्रवेश.
रोजगाराच्या संधी: नोकरीच्या संधी आणि कौशल्य विकास कार्यक्रमांची माहिती.

4. मी ई-श्रम कार्डसाठी ऑनलाइन नोंदणी कशी करू?

तुम्ही या चरणांचे अनुसरण करून ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी करू शकता:
ई-श्रम पोर्टलला भेट द्या: register.eshram.gov.in.
आधारसह लॉगिन करा: तुमचा आधार क्रमांक आणि लिंक केलेला मोबाइल नंबर प्रविष्ट करा.
नाव, वय, व्यवसाय, पत्ता आणि बँक खाते तपशील यासारखे आवश्यक वैयक्तिक तपशील भरा.
तपशील पडताळल्यानंतर फॉर्म सबमिट करा.
यशस्वी नोंदणीनंतर, तुम्हाला 12-अंकी युनिव्हर्सल अकाउंट नंबर (UAN) आणि एक ई-श्रम कार्ड मिळेल.

5. नोंदणीसाठी मला कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत?

ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी करण्यासाठी, तुम्हाला याची आवश्यकता असेल:
तुमच्या मोबाईल क्रमांकाशी आधार कार्ड लिंक केले आहे.
बँक खाते तपशील (लाभ प्राप्त करण्यासाठी).
अलीकडील छायाचित्र (पर्यायी, परंतु आवश्यक असू शकते).
व्यवसाय तपशील (पर्यायी किंवा स्व-घोषणा).
राहण्याचा पुरावा (काही प्रकरणांमध्ये).